Kiedy i dlaczego warto zmienić opony na zimowe?

Dlaczego warto zmienić opony na zimowe lub całoroczne, choćby śnieg tej zimy miał padać tylko sporadycznie?

Kierowca twierdzący, że brak opadów śniegu jest wystarczającym powodem do jazdy na letnich oponach nie bierze pod uwagę niezwykle istotnego, bo nieprzewidywalnego czynnika jakim jest pogoda. Przykładowo wyjeżdżamy spokojnie rano do pracy, a po kilku godzinach z niepokojem spoglądamy za okno patrząc na coraz gęściej padający śnieg... Z drugiej strony może być sytuacja zupełnie inna. W prognozie na dzień widzimy +10 stopni, a rano gdy jedziemy do pracy napotykamy gołoledź lub droga jest "brudna" i wilgotna po nocy. W takim przypadku nasz samochód nieśmiało próbujący dotrzymać kroku pojazdom na oponach zimowych lub całorocznych stwarza ogromne zagrożenie na drodze. Nietrudno sobie wyobrazić jaki będzie efekt, gdy w kolumnie samochodów będziemy musieli zahamować. Warto dodać, że według testów droga hamowania opony letniej na ośnieżonej nawierzchni jest dłuższa o minimum 30 procent niż na oponie zimowej - warto tutaj zaznaczyć, że dotyczy to opon nowych. W przypadku już zużytych opon letnich może być sytuacja gorsza.

Kierowca samochodu nie mając wiedzy, że pojazd za nim postanowił wypróbować opony letnie na śniegu, nie dostosuje sposobu jazdy i nie zachowa odpowiedniego marginesu błędu. Efektu takiej sytuacji nietrudno się domyślić, co gorsza nawet jeden samochód na oponach letnich w kolumnie pojazdów na zimówkach może być sprawcą poważnych kolizji i utrudnień w ruchu drogowym. Jak bardzo niebezpieczny może okazać się powrót z udanego wyjazdu rodzinnego, gdy odkryjemy, że na drodze utworzyła się gołoledź, a my musimy dotrzeć do domu na letnich oponach.

Najbardziej sensownym rozwiązaniem byłoby trzymanie się zasady "jak wszyscy to wszyscy". Mając świadomość, że każdy pojazd uczestniczący w ruchu posiada opony zimowe łatwiej minimalizować ryzyko zagrożenia na drodze. Kierowca wykonujący manewr hamowania nie musi się obawiać, że pojazd jadący za nim nie zdoła wykonać tego manewru płynnie i może spowodować w najlepszym wypadku stłuczkę...

Jest jednak jedna zasada, którą stosuje się od lat, a która nie jest związana z opadami śniegu. Chodzi o średnią dobową temperaturę. Jeśli wynosi ona mniej niż 7 stopni to warto rozważyć już wymianę ogumienia w aucie. Opona letnia z uwagi na zastosowane materiały traci swoje właściwości poniżej 7st. Guma w takich oponach zaczyna twardnieć i szansa na poślizg jest tym większa, im niższa temperatura panuje na zewnątrz. Pomijamy tutaj oczywistą zmianę warunków przy przejściu poniżej zera stopni - którą można odczuć już nawet idąc chodnikiem, czy ulicą w zwykłych butach...

Problem polega jednak na tym, że w okresie przejściowym zakres temperatur może być dość znaczny, od +15 do -10st i wtedy wyznaczenie średniej dobowej temperatury i tak będzie problematyczne. Nie zmieni to jednak faktu, że np. jadąc rano do pracy poruszamy się na letnich i mocno twardych już oponach. Najczęściej pierwszym sygnałem ostrzegawczym jest pierwszy uślizg opon i kiedy "szybciej zabije nam serducho" wtedy dzwonimy dowiedzieć się o wolny termin na zmianę opon lub co gorsza szukamy ich dopiero w sklepach...

Chcielibyśmy również zaznaczyć, że jeśli lubicie się poruszać samochodem po Europie, to warto przed wyjazdem sprawdzić, czy w danych kraju nie ma wymogów prawnych odnośnie używania konkretnego ogumienia lub stosowania łańcuchów śnieżnych. Przepisy tutaj dość szybko się zmieniają i nie będziemy podawać konkretnych krajów - jednak z każdym rokiem przepisy są zaostrzane.

W momencie pisania tego tekstu w Polsce nie ma jeszcze wymogów ani co do terminu wymiany, ani obowiązku poruszania się na oponach zimowych (lub posiadających odpowiedni certyfikat).

Naszym zdaniem najbezpieczniej jest w tej chwili wybierać opony zimowe, czy to całoroczne posiadające specjalne oznaczenie 3PMSF (trzy szczyty górskie i płatek śniegu) - jest to charakterystyczne oznaczenie na oponach i stanowi ono potwierdzenie, że została ona przetestowana i spełnia określone warunki w czasie poruszania się w warunkach zimowych. Jest ono wymagane w niektórych krajach i lepiej dmuchać na zimne, bo raczej ciężko przewidzieć, gdzie pojazd będzie się poruszał w najbliższych 2-3 latach. Brak odpowiedniego ogumienia może się wiązać z mandatem przewyższających koszt kompletu opon...

Poruszymy tutaj ważną kwestię, która często jest spychana na margines - co jeśli... jednak zmienimy opony z letnich na zimowe zbyt wcześnie? Po pierwsze opony takie będą się szybciej zużywać, bo zasada działa tutaj również w drugą stronę. Mieszanka opon zimowych jest projektowana w taki sposób, żeby była bardziej miękka i elastyczna. Jeśli temperatura jest zbyt wysoka, to zużycie będzie większe. 

W tym momencie należy się zastanowić jaki dystans pokonujemy na oponach zimowych - w przypadku niskich dystansów temat zużycia praktycznie jest pomijalny, bo bieżnik opony nie zdąży się zużyć. Szybciej zatem mogą wymieniać opony na zimowe osoby jeżdżące sporadycznie autem albo pokonujące dziennie krótkie dystanse.

Drugim niebezpieczeństwem jest prawdopodobieństwo uślizgu opony zimowej na suchej nawierzchni. Choć brzmi to dość dziwnie, to właśnie nie mokre, a suche warunki są zdradliwe. Nie bez znaczenia ma również czystość samej drogi, w okresach przejściowych drogi potrafią być brudne, a wręcz "tłuste" - największe niebezpieczeństwo występuje o poranku i wieczorem. Szczególnie sprawa dotyczy już dość mocno zużytych opon zimowych. Można więc wyciągnąć nieśmiałe wnioski - że im ma się świeższą i nowszą oponę, tym ten margines na zmianę opon będzie większy.

Warto w tym momencie wspomnieć również o odpowiednim ciśnieniu w oponach - ma ono krytyczne znaczenie zarówno dla letnich, całorocznych jak i zimowych opon. Najlepsze opony źle użytkowane mogą zachować się nieprzewidywalnie.

Trzecia sprawa to sztywność opon zimowych - z uwagi na fakt, że opony zimowe nie są one tak twarde, to przy pokonywaniu dynamicznie zakrętów może być bardziej odczuwalny dyskomfort i mniejsza kontrola nad pojazdem - szczególnie jeśli ktoś lubi jeździć "na granicy" przyczepności. Tutaj warto wyciągnąć drugi wniosek - im bardziej dynamiczna i agresywna jazda, tym wymiana opon na zimowe i na odwrót powinna być bardziej przemyślana.

Na koniec najważniejszy wniosek - im warunki stają się bardziej niepewne - tym powinniśmy jeździć ostrożniej. Szybciej hamować, zachowywać większe odstępy od pojazdów oraz dawać sobie i innym jak najwięcej miejsca na popełnienie błędu.

Poczucie, że mój samochód jest przygotowany do ewentualnych zmian warunków pogodowych oraz pewność spokojnej jazdy powinna przekonać amatorów całorocznej eksploatacji opon letnich. Odpalając silnik należy mieć pewność, że pojazd nie stwarza zagrożenia dla osób w nim przebywających oraz innych uczestników ruchu drogowego. Czy warto upierać się przy swoim zdaniu, biorąc pod uwagę, że możemy kogoś pozbawić zdrowia albo szczęścia? Jak będziemy żyć ze świadomością, że nasza niefrasobliwość spowodowała cierpienie innych? Na te pytania każdy musi odpowiedzieć sobie sam...

Naszym zdaniem wybór powinien zostać dokonany między oponami zimowymi, a całorocznymi. Jeśli jednak jesteś kierowcą, który uważa, że warunki w jakich się porusza nie są wystarczające na opony zimowe, to warto się zastanowić, czy potrzebne są Ci również opony typowo letnie. Co więcej w ostatnich latach widać tendencję jaką kierują się producenci opon. Opony całoroczne są coraz lepsze na śniegu i wytrzymalsze latem, ale również opony zimowe ulepszane są pod kątem warunków przejściowych, zachowania na wodzie oraz wytrzymałości mieszanki na suchej nawierzchni. Widać, że granice między oponami zimowymi i całorocznymi się zacierają. Może za kilka lat doczekamy się zupełnie uniwersalnych opon?

P.S. Specjalna uwaga do osób posiadających auta terenowe lub z napędem 4x4... Tak, zgadzamy się: auto "odpycha" się 4 kołami i dużo łatwiej rusza się na oponach letnich zimą... jednak napęd 4x4 już nie pomaga tak bardzo w czasie hamowania... Warto o tym pamiętać :)

P.S.2 Nic w naturze nie jest wieczne i również opony zimowe takie nie są... Wymiana opony zimowej, na inną zimową powinna również nastąpić w odpowiednim czasie. Jakim? Tego nie da się wprost określić, ale warto pamiętać, że guma opon zimowych zmienia swoje właściwości z wiekiem i nie należy sugerować się tylko faktem, że bieżnik jeszcze jest całkiem głęboki. Użytkowanie 5-6 lat tych samych opon zimowych naraża nas już dość konkretnie na ryzyko utraty przyczepności. Mówimy tutaj oczywiście o okresie, kiedy opony są już używane. Opona dużo wolniej starzeje się jeśli jest nowa, nie była zamontowana i jest przechowywana w odpowiednich warunkach w magazynie, poza wpływem warunków atmosferycznych.