Co to jest Aquaplaning: Jak się uchronić przed niespodziewanym poślizgiem?

Nie każdy kierowca ma tyle doświadczenia czy wiedzy, by wiedzieć jak się zachować, gdy wpadnie w poślizg. Często nawet doświadczeni kierowcy w chwili zagrożenia tracą zimną krew i popełniają szereg błędów, które mogą skutkować uszkodzeniem auta czy kolizją drogową. Poniższe informacje przydadzą się każdemu kierowcy, który stanie oko w oko z groźnym aquaplaningiem i pomogą mu wyjść cało z opresji.

Generalna zasada – zachować spokój. Gwałtowne reakcje takie jak nagłe hamowanie, czy raptowne ruchy kierownicą mogą jedynie przysporzyć więcej szkód. Auto, które utraciło przyczepność w wyniku poślizgu na mokrej nawierzchni jest bardziej oporne na jakiekolwiek działania ze strony kierującego, a jego porywcze akcje w najgorszym wypadku mogą wywołać skutki przeciwne od zamierzonych.

Dlatego ważne jest przestrzeganie kilku, jakże istotnych zasad. Przede wszystkim należy ograniczyć wszelkie ruchy kierownicą i w żadnym wypadku nie hamować gwałtownie. Kierowca powinien zdjąć nogę z gazu, tak by auto stopniowo zaczęło tracić osiągniętą prędkość. W ten sposób obniży się wartość ciśnienia nagromadzonej wody, co pozwoli na odprowadzenie jej nadmiaru spod kół i kierowca sukcesywnie odzyska kontrolę nad pojazdem.

Dobrze jest znać złote zasady postępowania w przypadku wystąpienia aquaplaningu, gdyż taka wiedza może uratować nas przed przykrymi konsekwencjami utraty przyczepności. Jeszcze lepiej jest jednak zminimalizować ryzyko niekontrolowanego poślizgu na mokrej nawierzchni do minimum stosując się do kilku zasad.

Mimo iż kierowcy nie mają wpływu na warunki atmosferyczne, ani na stan naszych dróg, to jednak mogą zniwelować wystąpienie zjawiska akwaplanacji już podczas wyboru ogumienia, np. decydując się na zakup opon kierunkowych. Specjalnie zaprojektowany wzór bieżnika w kształcie przypominającym literę „V” ma za zadnie efektywnie odprowadzać na boki gromadzącą się pod kołami wodę i nie pozwolić na przekroczenie niebezpiecznej wartości ciśnienia cieczy.

Nie tylko wybór odpowiedniego bieżnika opony może ograniczyć efekt aquaplaningu, ale także regularna kontrola ich stanu technicznego. Głębokość rowków bieżnika ma decydujący wpływ na ich skuteczność odprowadzania wody. Jeśli rowki są płytkie, nie poradzą sobie z często o wiele grubszą warstwą gromadzącej się pod kołami cieczy, przez co skutki akwaplanacji będą gorsze. Należy też pamiętać o systematycznym sprawdzaniu ciśnienia opon. Zarówno zbyt niskie, jak i zbyt wysokie ciśnienie wpływa negatywnie na przyczepność opon do podłoża.

Bezpieczeństwo na drodze powinno być priorytetem każdego uczestnika ruchu drogowego niezależnie od okoliczności. Dlatego najważniejszą zasadą sprawdzającą się nie tylko w celu zapobiegania aquaplaningowi powinno być dostosowanie prędkości do warunków pogodowych oraz stanu nawierzchni. Przede wszystkim rozsądna i bezpieczna jazda może nas uchronić przed niebezpiecznymi konsekwencjami aquaplaningu.

Wbrew pozorom, zjawisko aquaplaningu to nie tylko problem występujący latem, czy w porze deszczowej. Odpowiednie odprowadzanie wody to również ciężkie zadanie dla opon całorocznych oraz opon zimowych. W okresie, gdy temperatura spadnie poniżej +7 st. a nadal jest wyższa niż 0 st. zjawisko poślizgu opon na wodzie może wystąpić równie często jak np. w lipcu (statystycznie najbardziej deszczowy miesiąc w Polsce).

Producenci w ostatnich latach bardzo starają się poprawić ten parametr również w oponach całorocznych i zimowych. Zauważyli, że zmienne warunki atmosferyczne i kapryśna pogoda nieco zatarła granice między typową zimą i latem. W okresach przejściowych każdy typ opon narażony jest na takie same zagrożenia.

Wybór opon zimowych jest obecnie tak szeroki, że można dodatkowo wziąć pod uwagę zachowanie opon zimowych na mokrej nawierzchni. W wielu przypadkach głęboki bieżnik jest dodatkowo tak zaprojektowany, żeby odprowadzać wodę równie skutecznie jak typowe opon letnie. Im starszy model opon, tym może mieć większe problemy z wydajnością w tej kwestii. 

Jednym z pierwszych producentów, którym udało się osiągnąć etykietę A na mokrej nawierzchni jest Nokian. Model WR D4 jest już jakiś czas na rynku i został sprawdzony w boju zarówno na śniegu, jak również w warunkach przejściowych. Oczywiście odbywa się to kosztem szybszego zużycia opon niż u konkurencji, ale jeśli chodzi o bezpieczeństwo, to ciągle opona znajduje się w absolutnej czołówce. Wielu producentów tworzy już opony zimowe z etykietami C,B - które jeszcze 2-3 lata temu były domeną głównie opon letnich.

Wprowadzenie etykiet opon nieco ułatwiło wybór opon, które dbają w odpowiednim stopniu o bezpieczeństwo jazdy na mokrej nawierzchni oraz nie generują przy tym hałasu znacząco wpływającego na komfort jazdy. Niezależnie od tego, na jaki typ opon się decydujemy warto sprawdzić wartości jakimi cechuje się opona na etykiecie. Bardzo często jeśli mamy dylemat między 2 albo 3 modelami opon, to własnie etykieta może nam wskazać bardziej optymalny kierunek.

Oczywiście nie powinno to być jedyne kryterium decydujące o wyborze opon odpornych na zjawisko aquaplaningu, ponieważ zarówno opony produkowane w Chinach, jak również opony premium produkowane w Europie mogą mieć zbliżone etykiety. Wynika to z faktu, że jeszcze do tej pory nie istnieje ujednolicony system nadawania etykiet i badania opon. Powinno się raczej rozważać etykiety w ramach odpowiednich grup opon (tanie opony, opony klasy ekonomicznej, średniej i premium). 

Jakkolwiek by jednak nie rozpatrywać etykiet to na pewno różnica w zachowaniu opon między etykietą np. E i A/B będzie bardzo duża. Nie bez znaczenia pozostają również opinie użytkowników o danych oponach, które niejednokrotnie potrafią więcej powiedzieć, niż wszelkie oficjalne testy i parametry prezentowane przez producentów.

Z opon całorocznych chcielibyśmy polecić jedne z najlepszych opon, jakie zostały do tej pory wyprodukowane - mają bardzo dobre parametry jezdne zarówno latem, jak i zimą. Dodatkowo świetnie odprowadzają wodę - więc zapewniają ochronę przez cały rok. Jest to doskonały wybór w naszych warunkach atmosferycznych przy kapryśnej pogodzie. Mając auto rodzinne nie chcemy zastanawiać się, kiedy zmienić opony. Wyjeżdżając z domu, chcemy mieć pewność, że wrócimy z dziećmi do niego bezpiecznie.

Goodyear Vector 4Seasons Gen-2 to opony całoroczne z oznaczeniem 3PMSF, więc mogą być stosowane na drogach w całej Europie jako pełnoprawne opony zimowe. Stanowią doskonały kompromis między ceną, a parametrami jezdnymi.

Zjawisko aquaplaningu to jedna z najniebezpieczniejszych sytuacji, jakie mogą spotkać kierowcę na mokrej nawierzchni. W momencie, gdy na drodze pojawia się duża ilość wody, opony samochodu mogą stracić kontakt z nawierzchnią, co prowadzi do niekontrolowanego poślizgu. Aquaplaning występuje, gdy woda nie jest wystarczająco szybko odprowadzana spod opon, co powoduje tworzenie się cienkiej warstwy wody pomiędzy oponą a drogą. W efekcie pojazd traci przyczepność i kierowca nie ma kontroli nad sterownością samochodu.

Dlaczego aquaplaning jest tak niebezpieczny? Głównym powodem jest to, że w jego trakcie koła przestają reagować na polecenia kierowcy. Skręcanie, hamowanie, a nawet przyspieszanie mogą stać się zupełnie nieskuteczne, co znacząco zwiększa ryzyko wypadku. Choć aquaplaning kojarzy się głównie z deszczem, może również wystąpić na nawierzchni pokrytej błotem pośniegowym lub lodem

Aby zrozumieć, jak działa aquaplaning, warto wyobrazić sobie sytuację, w której samochód jedzie po cienkiej warstwie wody. Jeżeli opony są w dobrym stanie i mają wystarczająco głęboki bieżnik, woda będzie szybko odprowadzana na boki. Jeżeli jednak bieżnik jest zużyty lub jedziemy zbyt szybko, opony nie będą w stanie poradzić sobie z nadmiarem wody, co spowoduje utratę kontaktu z podłożem.

Proces powstawania aquaplaningu jest stosunkowo prosty. Wszystko zaczyna się od warunków drogowych – wystarczy intensywny deszcz lub zalegająca woda na nawierzchni, aby pojawiło się ryzyko aquaplaningu. Kiedy opony samochodu nie są w stanie odprowadzić całej wody spod siebie, dochodzi do stworzenia bariery wodnej pomiędzy oponą a nawierzchnią. Ta cienka warstwa wody zmniejsza tarcie, a w konsekwencji samochód traci przyczepność.

Jednym z kluczowych czynników, które wpływają na powstawanie aquaplaningu, jest prędkość pojazdu. Im szybciej jedziesz, tym mniej czasu mają opony na odprowadzenie wody. Drugim ważnym czynnikiem jest stan bieżnika opon. Opony z zużytym bieżnikiem nie są w stanie skutecznie odprowadzać wody, co zwiększa ryzyko poślizgu. Trzecią kwestią jest ilość wody na drodze – im większa jej ilość, tym większe ryzyko aquaplaningu.

Skutki aquaplaningu mogą być tragiczne. W momencie, gdy pojazd traci przyczepność, kierowca traci kontrolę nad pojazdem. Zaczyna działać jak „na lodzie”, co w praktyce oznacza, że kierowanie samochodem staje się niemożliwe. Skręty kierownicą czy naciśnięcie hamulca mogą nie przynosić żadnego efektu. To właśnie wtedy dochodzi do niebezpiecznych sytuacji na drodze – od poślizgów po kolizje z innymi pojazdami.

Aquaplaning może prowadzić do groźnych wypadków, szczególnie na autostradach, gdzie prędkość pojazdów jest większa. Nawet chwilowa utrata kontroli może spowodować, że pojazd wypadnie z toru jazdy lub zderzy się z innymi uczestnikami ruchu. Dlatego tak ważne jest, aby znać sposoby na unikanie aquaplaningu i zawsze je stosować w praktyce.

Chociaż aquaplaning może wydawać się nieuniknionym zagrożeniem na mokrej drodze, istnieje wiele skutecznych sposobów, aby go uniknąć. Kluczowe jest dostosowanie stylu jazdy do warunków atmosferycznych oraz dbanie o dobry stan techniczny pojazdu. Dostosowanie prędkości jazdy, unikanie nagłych manewrów oraz zachowanie odpowiedniego odstępu od innych pojazdów to podstawowe zasady, które mogą pomóc w zminimalizowaniu ryzyka aquaplaningu.

Ważnym aspektem jest także regularna kontrola stanu opon. Odpowiednia głębokość bieżnika oraz dobór opon do warunków pogodowych mają ogromny wpływ na przyczepność pojazdu. Dlatego warto inwestować w opony o wysokiej jakości, które oferują lepszą odporność na aquaplaning.

Aquaplaning może występować w różnych formach, w zależności od sytuacji drogowej i zachowania pojazdu. Jednym z ważnych rozróżnień, o których rzadko się mówi, jest podział na aquaplaning wzdłużny i poprzeczny. Zrozumienie tych różnic może pomóc kierowcom lepiej reagować w krytycznych momentach i dostosować swoje zachowanie na drodze, co jest kluczowe, zwłaszcza podczas jazdy w trudnych warunkach pogodowych.

Aquaplaning wzdłużny to zjawisko, które występuje najczęściej na prostych odcinkach drogi, kiedy pojazd wchodzi w kontakt z większą ilością wody, np. podczas przejeżdżania przez kałużę. Woda gromadzi się pod oponami, a przy dużej prędkości opony nie są w stanie jej szybko odprowadzić, co powoduje, że tracą kontakt z nawierzchnią. To oznacza, że samochód porusza się dalej prosto, nawet jeśli kierowca próbuje skręcać. Aquaplaning wzdłużny może nie wydawać się bardzo groźny, ponieważ auto nie zmienia gwałtownie kierunku jazdy. Jednak problemem jest to, że kierowca traci nad nim kontrolę, co na mokrej nawierzchni może prowadzić do opóźnionej reakcji na pojawiające się przeszkody, takie jak inni uczestnicy ruchu czy zmieniające się warunki drogowe.

Znacznie bardziej niebezpieczny jest aquaplaning poprzeczny, który występuje w zakrętach lub podczas zmiany pasa ruchu. W takim przypadku samochód wpada w poślizg, co może prowadzić do utraty kontroli nad pojazdem. W sytuacji, gdy auto traci przyczepność na zakręcie, często dochodzi do podsterowności – pojazd jedzie prosto, mimo że kierowca skręca kierownicą. Największym błędem w tej sytuacji jest gwałtowne zwiększenie kąta skrętu, ponieważ gdy samochód odzyska przyczepność, może to wywołać jeszcze bardziej gwałtowną reakcję, prowadząc do całkowitej destabilizacji pojazdu. W przypadku aquaplaningu poprzecznego, kluczowe jest utrzymanie spokoju i delikatne manewrowanie pojazdem w celu odzyskania przyczepności, unikając gwałtownego hamowania czy ruchów kierownicą.

Postęp technologiczny w motoryzacji sprawia, że coraz więcej rozwiązań jest wprowadzanych w celu przeciwdziałania aquaplaningowi. Nowoczesne bieżniki opon oraz zaawansowane systemy wspomagania jazdy są obecnie kluczowe w minimalizowaniu ryzyka tego zjawiska.

Opony z bieżnikiem kierunkowym oraz asymetrycznym, które lepiej radzą sobie z odprowadzaniem wody, są jedną z najnowszych technologii stosowanych w celu ochrony przed aquaplaningiem. Kierunkowy bieżnik zaprojektowany jest w sposób, który pozwala efektywnie kierować wodę na zewnątrz opony, co minimalizuje ryzyko utworzenia się warstwy wody pod kołem. Z kolei bieżnik asymetryczny zapewnia lepszą przyczepność na zakrętach oraz w trudnych warunkach atmosferycznych, takich jak intensywny deszcz. Coraz więcej producentów opon, takich jak Michelin, Goodyear czy Continental, wprowadza na rynek opony specjalnie zaprojektowane do jazdy po mokrej nawierzchni, które wykorzystują te technologie.

W nowoczesnych samochodach dużą rolę odgrywają także systemy wspomagające jazdę, takie jak ESP (Electronic Stability Program) czy ABS (Anti-lock Braking System). ESP pomaga kierowcom utrzymać kontrolę nad pojazdem w sytuacjach, w których samochód traci przyczepność, a ABS zapobiega blokowaniu się kół podczas hamowania, co jest szczególnie istotne w przypadku aquaplaningu. Nowoczesne pojazdy są również wyposażone w czujniki, które monitorują warunki na drodze i automatycznie dostosowują systemy bezpieczeństwa, aby zminimalizować ryzyko poślizgu. Dzięki tym technologiom kierowcy mają większą kontrolę nad pojazdem, nawet w trudnych warunkach, co znacząco zwiększa bezpieczeństwo na drodze.